Samen tegen betalingsfraude
Veel aspecten van het leven spelen zich vaker en vaker online af: shoppen, bankieren, betalen... Maar dat maakt ons ook kwetsbaarder voor fraude. Op deze pagina gaan we dieper in op online en mobiele veiligheid, zodat jij de juiste tools krijgt om phishing en andere vormen van betalingsfraude te herkennen.
Wat moet je weten over betalingsfraude
De daders
Oplichters zijn meestal helemaal geen eenzame internetboosdoeners die vanuit hun kelder werken. In werkelijkheid maken ze vaak deel uit van grotere criminele organisaties die werken volgens uitgebreide oplichtingsmethodes. Achter één telefoontje, bericht of valse e-mail gaat vaak een complete structuur schuil: mensen die data verzamelen, anderen die slachtoffers benaderen en weer anderen die het geld wegsluizen via ingewikkelde routes. Vaak werken ze internationaal en gebruiken ze professionele tools om slachtoffers te misleiden. Wat van buiten lijkt op een ‘lone wolf’ die mensen oplicht, is meestal een goed gecoördineerde groep die precies weet wat ze doen.
De slachtoffers
Scams zijn tegenwoordig zó professioneel opgezet dat eigenlijk iedereen er slachtoffer van kan worden. Het gaat allang niet meer alleen om kwetsbare mensen, ook digitaal vaardige mensen kunnen worden misleid. De berichten, websites en telefoontjes zijn vaak zó echt dat je soms bijna niet kunt zien dat het nep is. Dit komt mede doordat oplichters vaak al persoonlijke gegevens van slachtoffers in handen hebben, zoals de volledige naam, geboortedatum, adres of bankgegevens. En net omdat het criminele organisaties zijn die hierachter zitten, hebben ze de tijd, kennis en middelen om hun trucs steeds beter te maken.
Juist daarom is het belangrijk dat we allemaal voorzichtig en bewust omgaan met onze gegevens en ons surf- en betaalgedrag. Denk aan dubbele checks, geen links aanklikken uit onverwachte berichten, en rustig de tijd nemen om een situatie te beoordelen. Het is geen kwestie van “dom zijn” of “naïef zijn” als je erin trapt – het is gewoon heel professioneel georganiseerde misdaad. En hoe beter wij opletten, hoe minder kans ze krijgen.
Wat wij doen om jou te beschermen
Payconiq by Bancontact
De Payconiq by Bancontact-app is ontworpen met jouw veiligheid als absolute prioriteit. Het is belangrijk om te weten dat onze app nooit geld verplaatst zonder uitdrukkelijke goedkeuring van de gebruiker. Deze goedkeuring verloopt altijd via de bank van de gebruiker of via beveiligde communicatie tussen de apps. Op geen enkel moment hebben jij of mogelijke oplichters toegang tot je bankrekening via onze app. De app is gewoon een handige manier om te betalen, net zoals je dat met je bankkaart of een gewone overschrijving zou doen.
We staan er bovendien niet alleen voor. We maken deel uit van een sterk en betrouwbaar netwerk, samen met banken, betaalpartners en technische integratoren. Al deze partijen zetten zich elke dag in om betalingen veilig en betrouwbaar te houden.
Veilige betalingen
Ook onze betalingen zelf zijn extra goed beschermd. Je kunt in onze app alleen QR-codes scannen die afkomstig zijn van erkende en geregistreerde handelaars. Zo vermijden we dat je zomaar een willekeurige QR-code scant. Dit komt doordat de app de herkomst van alle betaalverzoeken verifieert en alleen QR-codes verwerkt die via ons gecertificeerd ecosysteem zijn aangemaakt. Datzelfde geldt voor betaalverzoeken: ook die verlopen via onze beveiligde omgeving. Hierdoor kunnen we je betaling altijd volgen.
Daarnaast willen we dat je precies weet wat je van ons kunt verwachten. Daarom:
- Wij bellen je nooit onverwacht om gevoelige informatie of codes te vragen.
- We vragen nooit om je persoonlijke gegevens via e-mail te delen.
- We verkopen je gegevens nooit aan derden. Gegevens worden alleen gedeeld met essentiële partners onder strikte wettelijke vereisten, waarbij deze worden geminimaliseerd en beschermd. Alle gegevens die op deze manier worden gedeeld, zijn bovendien volledig geanonimiseerd.
En als je toch vragen hebt of even zekerheid wilt? Ons lokale Supportteam in Brussel staat klaar om je te helpen: persoonlijk, betrouwbaar en dicht bij huis.
Wat jij kan doen om jezelf te beschermen
Hoewel we voortdurend investeren in de nieuwste technologie om betalingsfraude tegen te gaan, speelt de menselijke factor een cruciale rol. Je mag er nooit van uitgaan dat technologie je altijd beschermt tegen opzettelijke misleiding. Cybercriminelen proberen vaak jouw oordeel te omzeilen, niet per se onze systemen.
Jouw waakzaamheid en kennis zijn daarom de meest effectieve verdediging. Door je bewust te zijn van de risico's en een paar eenvoudige regels te volgen, maak je het verschil. Hier geven we jou essentiële tips om jezelf te wapenen en financieel veilig te blijven.
📦 Waarop moet je letten bij het online shoppen?
☑ Check het webadres
Kijk goed of de url correct is. Scammers gebruiken soms een foutje of variatie in de spelling, zoals bol.net of coolblu.be.
☑ ‘s’ staat voor secure
Let op dat de url begint met https://. Bij een beveiligde site zie je ook een slotje naast de adresbalk.
☑ Check je netwerk
Gebruik altijd een veilig netwerk als je shopt. Gratis openbare wifi is handig, maar vaak slecht beveiligd. Je mobiele netwerk is veel veiliger.
☑ Check de betrouwbaarheid
Kijk of de webshop in de Becom-lijst van betrouwbare webshops staat of check de Trustpilot-score.
🛒 Waarop moet je letten op Marketplace?
☑ Wees voorzichtig met deals die té goed lijken
Een product dat ver onder de marktprijs staat, is vaak een rode vlag.
☑ Gebruik alleen veilige betaalmethodes
Betaal nooit via overschrijving naar een onbekende rekening. Gebruik bij voorkeur platformgebonden of erkende betalingsopties.
☑ Vraag extra foto’s of info
Scammers gebruiken vaak gestolen of stockfoto’s. Een echte verkoper kan makkelijk een extra foto maken.
☑ Check het profiel van de verkoper
Weinig beoordelingen, recent aangemaakt of een verdacht laag aantal activiteiten? Voorzichtigheid is dan aangewezen.
☑ Let op met verzendverhalen
Wees op je hoede voor verkopers die verzending of betaling vragen zonder een betrouwbare garantie te bieden.
📱 Hoe herken je verdachte berichten?
☑ Herken de dringendheid-truc
Berichten die je onder druk zetten (“NU betalen!”, “ONMIDDELLIJK reageren!”) zijn vaak nep.
☑ Klik niet blind op links
Twijfel je? Open dan zelf de officiële website via je browser in plaats van op een link te klikken.
☑ Controleer de afzender
Een vreemd nummer, een rare e-mailadresstructuur of spelfouten? Grote kans dat het nep is.
☑ Deel nooit codes
Je bank of een betaalapp zal je nooit vragen om verificatiecodes via sms, telefoon of chat door te geven.
🌐 Hoe surf je veilig online?
☑ Hou je smartphone en apps up-to-date
Updates bevatten vaak belangrijke beveiligingsverbeteringen.
☑ Gebruik twee-factor authenticatie
Twee-factor authenticatie (2FA) is een beveiligingsmethode waarbij de gebruiker twee verschillende soorten bewijs (meestal iets wat je weet, zoals een wachtwoord, en iets wat je bezit, zoals een code) moet leveren om toegang te krijgen.
☑ Vermijd publieke computers en wifi-netwerken
Zeker voor bankzaken of betalingen.
☑ Blijf op je hoede voor pop-ups
Klik niet zomaar op meldingen over “virussen” of “problemen” die plots verschijnen.
💳 Hoe ga je veilig om met je betaalgegevens?
☑ Geef nooit bankgegevens door via mail of sms
Echte organisaties vragen dit nooit op die manier.
☑ Gebruik unieke wachtwoorden
Een sterk, uniek wachtwoord voor elke belangrijke dienst maakt je veel minder kwetsbaar.
☑ Controleer regelmatig je rekening
Zo merk je sneller iets op dat niet klopt.
☑ Gebruik alleen betrouwbare betaalmethodes
Nooit rechtstreeks overschrijven naar onbekende personen.
📲 Waarop moet je letten bij mobiele betalingen?
☑ Controleer altijd het bedrag en de ontvanger
Neem even de tijd om te checken of de naam en het bedrag kloppen voor je bevestigt.
☑ Gebruik enkel apps die je vertrouwt
Download betaalapps alleen via de officiële appstores en houd ze up-to-date.
☑ Scan geen willekeurige QR-codes
Gebruik enkel QR-codes van betrouwbare handelaars of personen die je kent. Onverwachte QR-codes kunnen naar frauduleuze betaalpagina’s leiden.
☑ Hou je toestel goed beveiligd
Gebruik een pincode, gezichtsherkenning of vingerafdruk. Laat nooit iemand anders meekijken wanneer je een betaling bevestigt.
☑ Deel nooit verificatiecodes
Geen enkele bank of betaalapp zal je ooit vragen een code door te sturen.
🧠 Hoe blijf je alert?
☑ Neem even de tijd
Scammers rekenen erop dat je haast hebt. Even pauzeren helpt je helderder nadenken.
☑ Check bij twijfel
Contacteer het bedrijf via een officieel kanaal. Niet via de link of het nummer dat je kreeg.
☑ Vraag raad aan iemand in je buurt
Een snelle check door een vriend, collega of familielid kan veel ellende voorkomen.
☑ Onthoud: iedereen kan misleid worden
Het zegt niets over je slimheid - scams zijn gewoon héél professioneel gemaakt.
Betrouwbare bronnen voor online veiligheid
Wil je meer weten over online veiligheid of heb je vragen over fraude en oplichting? In België zijn er verschillende betrouwbare bronnen waar je terechtkan:
- Bescherm jezelf online – praktische tips om je online te beschermen: beschermjezelfonline.be
- Safeonweb – officiële site van de Belgische overheid voor cybersecurity: safeonweb.be/nl
- Veilig online shoppen – tips om veilig aankopen te doen op het internet: safeonweb.be/nl/shop-veilig-online
- Phishingtest – test je kennis en herken phishingmails: safeonweb.be/nl/quiz/phishingtest
- 2dehands en andere online marktplaatsen – hoe herken je verdachte aanbiedingen: consumerconnect.be/nl/themas/consumentenbedrog/verdacht/online/2dehands
- Valse facturen en oplichting – tips om fake facturen te herkennen: consumerconnect.be/nl/themas/consumentenbedrog/verdacht/factuur
Door deze sites te raadplegen, blijf je op de hoogte en kun je jezelf beter beschermen tegen online fraude. Zo blijf je met een gerust hart surfen, shoppen en betalen.
Ben je toch slachtoffer van online fraude?
Wanneer je slachtoffer wordt van online fraude of je bankgegevens misbruikt worden, is het cruciaal om snel handelen.
Stap 1: Contacteer meteen de fraude-dienst van je bank: op de website van febelfin vind je een overzicht van de anti-fraudenummers per bank. Deze zijn 24/7 bereikbaar. In sommige gevallen zal je ook Card Stop moeten bellen om je kaarten of online banktoegang te blokkeren.
Stap 2: Doe zo snel mogelijk aangifte bij de politie. Breng hiervoor onderstaande zaken mee:
- Je bankrekeningnummer
- Nummers van de bankkaarten die misbruikt zijn
- Overzicht van verdachte transacties (bedrag, datum, uur, begunstigde)
- Alle info over hoe de fraude tot stand kwam (mails, sms’en, websites, telefoonnummers, social media…)
- het toestel waarop eventuele malware werd geïnstalleerd
Na je aangifte bezorg je een kopie van het proces-verbaal aan je bank.
